(۷۳) احادیث وظایف شوهر نسبت به زن
بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ
السَّلاَمُ عَلَى مَهْدِیِّ الْأُمَمِ وَ جَامِعِ الْکَلِمِ
وَاَلسَّلاَمُ عَلَى عِبَادِاَللَّهِ اَلصَّالِحِین وَرَحمَةُالله
احادیث وظایف شوهر نسبت به زن
فهرست عناوین احادیث:
(۱) دوست داشتن همسر از اخلاق انبیاء
(۲) رسول الله (ص) بهترین شوهر برای همسرش
(۳) دوست داشتن همسر علامت ایمان
(۴) دوست داشتن همسر
نشانه اهل بیت دوستی است
(۵) مرد به زندگی صفا دهد
(۶) مرد با خانواده خشن و متکبر نباشد
(۷) سیلی زدن به زن موجب
سیلی خوردن در آتش جهنم است
(۸) مرد به زن بگوید دوستت دارم
(۹) مرد تأمین کننده
سعادت دینی و دنیایی همسر
(۱۰) تامین رفاه حلال برای خانواده
همانند جهاد در راه خدا
(۱۱) هدیه دادن به خانواده
مانند صدقه دادن به نیازمندان
موجب اجر و ثواب است
(۱۲) خرید گوشت برای خانواده
دوست داشتنی تر از آزاد کردن بنده
(۱۳) تهیه سوغاتی برای خانواده
به اندازه توانایی
(۱۴) لزوم آرایش کردن مرد برای همسر
(۱۵) مرد باید خانه را گرم نگه دار
(۱۶) شاد ساختن خانواده
با میوه گرفتن در مناسبات فرخنده
(۱۷) نزدن تهمت و نداشتن سوء ظن به همسر
(۱۸) مرد در جایی دور از خانواده نخوابد
(۱۹) مرد بی سر و صدا وارد خانه نشود
(۲۰) نشستن در کنار همسر
دوست داشتنی تر از اعتکاف
(۲۱) لقمه در دهان همسر گذاشتن موجب أجر
( ۲۲) آب نوشاندن به همسر موجب أجر
( ۲۳) ناتوانی زن و یتیم {را دریابید}
(۲۴) مرد به صورت زن نزند و فریاد نکشد
(۲۵) احترام کردن به همسر
موجب مورد احترام خدا شدن
(۲۶) توفیق بزرگ خدمت به همسر
( ۲۷) توفیق و أجر و پاداش عظیم و فراوان
بخاطر خدمت و محبت به همسر
(۲۸) مهربانی به همسر موجب ارزشمند شدن
(۲۹) با نگاه {با محبت} به همسر
مستحقّ نگاه {با محبت} خدا شدن
(۳۰) لزوم مهربانی با همسر
(۳۱) نیکی به همسر موجب زیاد شدن عمر
(۳۲) دو داستان از رفتار عالمان بزرگ با همسر
۱- رفتار آیةالله حائری شیرازی
۲- رفتار آیةالله علّامه محمدتقی جعفری
توضیح محتوای احادیث:
(۱) دوست داشتن همسر از اخلاق انبیاء
الإمامُ الصّادقُ (علیه السلام): مِن أخلاقِ الأنبیاءِ صلّى اللّه ُ علَیهِم حُبُّ النِّساءِ.
از اخلاق پیامبران - که درود خدا بر آنان باد ـ زن دوستى است.
الکافی، ج ۵ ص ۳۲۰، ح۱.
(۲) رسول الله (ص) بهترین شوهر برای همسرش
قال رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلّم): خَیْرُکُم خَیْرُکُم لِنِسائِهِ و اَنَا خَیْرُکُم لِنِسائى.
بهترین شما کسى است که براى زنان خود بهتر باشد و من بهترین شما براى زن خود هستم.
من لایحضره الفقیه ج ۳، ص ۴۴۳.
(۳) دوست داشتن همسر علامت ایمان
قال رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلّم): کُلَّما ازدادَ العَبدُ إیمانا ازدادَ حُبّا للنِّساءِ.
هر چه ایمان بنده بیشتر شود، زن دوستى او فزونتر مى شود.
بحار الانوار، ج ۱۰۳، ص ۲۲۸.
(۴) دوست داشتن همسر
نشانه اهل بیت دوستی است
قال الصادق (علیه السلام): کُلُّ مَنِ اشتَدَّ لَنا حُبّا اشتَدَّ للنِّساءِ حُبّا و للحَلْواءِ.
هر کس علاقه اش به ما بیشتر باشد، علاقه اش به زن و شیرینى بیشتر است.
بحار الانوار، ج ۱۰۳، ص ۲۲۷ .
(۵) مرد به زندگی صفا دهد
قال أمیرالمؤمنین علی (علیه السلام): فَاِنَّ المَرْأَةَ رَیْحانَةٌ وَ لَیْسَت بِقَهْرَمانَةٍ فَدارِها عَلى کُلِّ حالٍ وَ اَحْسِنِ الصُّحْبَةَ لَها لِیَصْفُوَ عَیْشُکَ.
زن همچون شاخه گل است و او کسى نیست که بار سنگین مسئولیت بر دوشش بگذارى. در هر حال با او مدارا کن و رفتارى نیکو داشته باش تا زندگى ات با صفا شود.
من لایحضره الفقیه، ج ۳، ص ۵۵۶؛
مکارم الاخلاق، ج ۲، ص ۴۷۰، ح ۱۶۰۷.
(۶) مرد با خانواده خشن و متکبر نباشد
قال رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلّم): خَیْرُ الرِّجَالِ مِنْ أُمَّتِی الَّذِینَ لَا یَتَطَاوَلُونَ عَلَى أَهْلِیهِمْ وَ یَحِنُّون عَلَیْهِمْ وَ لَا یَظْلِمُونَهُم.
بهترین مردان امت من، آن کسانی هستند که نسبت به خانواده خود خشن و متکبر نباشند و بر آنان ترحم و نوازش کنند و به آنان آزار نرسانند.
مکارم الاخلاق، ج ۲، ص ۴۷۰، ح ۱۶۰۷.
(۷) سیلی زدن به زن موجب
سیلی خوردن در آتش جهنم است
قال رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلّم): فای رَجُلٍ لَطَمَ امراته لَطْمَةً ، امرالله عزوجل مالک خَازِنَ النِّیرَانِ فَیَلْطِمُهُ عَلَیَّ حُرِّ وَجْهِهِ سَبْعِینَ لَطْمَةً فِی نَارِ جَهَنَّمَ.
هر کس به صورت زنش سیلی بزند، خداوند به آتشبان جهنم دستور می دهد تا در آتش جهنم هفتاد سیلی بر صورت او بزند .
مستدرک الوسائل، ج ۱۴، ص ۲۵۰.
(۸) مرد به زن بگوید دوستت دارم
عَنْ أَبِی عَبْدِ اَللَّهِ عَلَیْهِ اَلسَّلاَمُ قَالَ قَالَ رَسُولُ اَللَّهِ (صَلَّى اَللَّهُ عَلَیْهِ وَ آلِهِ وَ سَلَّم): قَوْلُ اَلرَّجُلِ لِلْمَرْأَةِ إِنِّی أُحِبُّکِ لاَ یَذْهَبُ مِنْ قَلْبِهَا أَبَداً.
آقا امام صادق (علیه السّلام) فرمود: پیامبر خدا (صلّى اللّه علیه و آله و سلّم) فرمود: اینکه مرد به همسرش بگوید: من تو را دوست دارم؛ هیچ‌گاه از قلب همسرش بیرون نخواهد رفت.
ترجمه فروع کافی، ج ۶، ص ۶۷۵.
(۹) مرد تأمین کننده
سعادت دینی و دنیایی همسر
قال رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلّم): للمراة عَلِیِّ زَوْجُهَا انَّ یُشْبِعُ بَطْنِهَا، وَ یکسو ظَهْرِهَا، وَ یُعَلِّمَهَا الصَّلَاةَ وَ الصَّوْمَ والزکاة انَّ کان فِی مَالِهَا حَقٍّ، وَ لَا تُخَالِفْهُ فِی ذلک.
حق زن بر شوهرش این است که او را سیر کند، لباس بپوشاند، نماز و روزه و زکات را - اگر در مال زن حق زکاتی است - به او یاد دهد، و زن نیز در این کارها با او مخالفت نورزد .
مستدرک الوسائل، ج ۱۴، ص ۲۴۳.
(۱۰) تامین رفاه حلال برای خانواده
همانند جهاد در راه خدا
قال رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلّم): الکادُّ عَلى عِیالِهِ مِن حَلالٍ کَالمُجاهِدِ فی سَبیلِ اللّه ِ.
آن که خانواده خویش را از حلال روزى مى دهد ، مانند مجاهدِ در راه خدا است.
بحارالانوار، ج ۱۰۴، ص ۷۲.
(۱۱) هدیه دادن به خانواده
مانند صدقه دادن به نیازمندان
موجب اجر و ثواب است
قال رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلّم): مَنْ دَخَلَ السُّوقَ فَاشْتُرِیَ تُحْفَهً فَحَمَلَهَا الی عِیَالِهِ کان کحامل صَدَقَهَ الی قَوْمٍ مَحَاوِیجَ ولیبدا بالاناث قَبْلَ الذکور فَانٍ مَنْ فَرَّحَ ابْنَتَهُ فکانما أَعْتَقَ رَقَبَهً مِنْ وُلْدِ اسماعیل وَ مَنْ أَقَرَّ بِعَیْنِ ابْنٍ فکانما بکی مِنْ خَشْیَهِ اللَّهِ وَ مَنْ بکی مِنْ خَشْیَهِ اللَّهِ ادْخُلْهُ اللَّهُ جَنَّاتِ النَّعِیمِ.
هر کس به بازار رود و هدیهای برای خانوادهاش بخرد و ببرد، [پاداش او ] مانند کسی است که برای نیازمندان صدقه میبرد.
[و هنگامی که هدیه را به خانه میبرد]، باید، قبل از پسران، به دختران بدهد، زیرا کسی که دخترش را شادمان کند، مانند کسی است که یک بنده از فرزندان اسماعیل را آزاد کرده است.
و هر کس [با دادن هدیهای] چشم پسری را روشن کند، گویا از ترس خدا گریسته است و هر کس از ترس خدا بگرید، خداوند او را داخل نعمتهای بهشت کند.
وسائل الشیعه، ج ۱۵، ص ۲۲۷.
(۱۲) خرید گوشت برای خانواده
دوست داشتنی تر از آزاد کردن بنده
قال الإمام السجّاد (علیه السلام): لَأن أدخُلَ السُّوقَ و مَعی دِرهَمٌ أبتاعُ بِهِ لَحما لِعِیالی و قَد قَرِمُوا إلیهِ أحَبُّ إلَىَّ مِن أن اُعتِقَ نَسَمَةً.
چنان چه وارد بازار شوم و درهمى داشته باشم و با آن براى خانواده ام گوشتى بخرم که بدان رغبت کرده اند ، براى من محبوب تر است از این که بنده اى را آزاد کنم.
وسائل الشیعة، ج ۱۵، ص ۲۵۱.
(۱۳) تهیه سوغاتی برای خانواده
به اندازه توانایی
تفسیر العیاشی عَنِ ابْنِ سِنَانٍ عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ (علیه السلام) قَالَ: إِذَا سَافَرَ أَحَدُکُمْ فَقَدِمَ مِنْ سَفَرِهِ فَلْیَأْتِ أَهْلَهُ بِمَا تَیَسَّرَ وَ لَوْ بِحَجَرٍ فَإِنَّ إِبْرَاهِیمَ ع کَانَ إِذَا ضَاقَ أَتَى قَوْمَهُ وَ إِنَّهُ ضَاقَ ضَیْقَةً فَأَتَى قَوْمَهُ فَوَافَقَ مِنْهُمْ أَزْمَةً فَرَجَعَ کَمَا ذَهَبَ فَلَمَّا قَرُبَ مِنْ مَنْزِلِهِ نَزَلَ عَنْ حِمَارِهِ فَمَلَأَ خُرْجَهُ رَمْلًا إِرَادَةَ أَنْ یُسَکِّنَ بِهِ مِنْ رُوحِ سَارَةَ فَلَمَّا دَخَلَ مَنْزِلَهُ حَطَّ الْخُرْجَ عَنِ الْحِمَارِ وَ افْتَتَحَ الصَّلَاةَ فَجَاءَتْ سَارَةُ فَفَتَحَتِ الْخُرْجَ فَوَجَدَتْهُ مَمْلُوءاً دَقِیقاً فَأَعْجَنَتْ مِنْهُ وَ أَخْبَزَتْ ثُمَّ قَالَتْ لِإِبْرَاهِیمَ انْفَتِلْ مِنْ صَلَاتِکَ وَ کُلْ فَقَالَ لَهَا أَنَّى لَکِ هَذَا قَالَتْ مِنَ الدَّقِیقِ الَّذِی فِی الْخُرْجِ فَرَفَعَ رَأْسَهُ إِلَى السَّمَاءِ وَ قَالَ أَشْهَدُ أَنَّکَ الْخَلِیلُ.
چون کسى سفر کرد و از سفر آمد، براى خاندانش بدانچه تواند سوغاتی آورد، گرچه سنگى باشد. همانا ابراهیم وقتی دچار تنگیِ [روزی] می شد، نزد قوم خود می آمد؛ در یکی از این تنگدستی‌ها که نزدشان آمد آنها دچار بحران بودند پس ابراهیم با دست تهى برگشت. چون نزدیک منزلش رسید، از الاغش فرود آمد و خورجین خود را پر از شن کرد تا روح ساره را آرام سازد. چون به منزل آمد، خورجین را از الاغ فرود آورد و به نماز ایستاد. ساره آمد و آن را گشود و دید پر از آرد است. از آن خمیر کرد و نان پخت و به آن حضرت گفت: از نماز جدا شو و بخور! به او فرمود: این از کجا است؟ گفت: از آردى که در خورجین است، پس ابراهیم سر به آسمان برداشت و گفت: خدایا گواهم که تو حقیقتا خلیل و دوست هستى.
وسائل الشیعة، ج ۸، ص ۳۳۷.
(۱۴) لزوم آرایش کردن مرد برای همسر
عَنْ أَبِی جَعْفَرٍ عَلَیْهِ السَّلاَمُ قَالَ: اَلنِّسَاءُ یُحْبِبْنَ أَنْ یَرَیْنَ اَلرَّجُلَ فِی مِثْلِ مَا یُحِبُّ اَلرَّجُلُ أَنْ یَرَى فِیهِ اَلنِّسَاءَ مِنَ اَلزِّینَةِ.
همان گونه که مردان دوست دارند زینت و آرایش را در زنانشان ببینند، زنان نیز دوست دارند زینت و آرایش را در مردانشان ببینند .
مکارم الاخلاق، ص ۸۰.
(۱۵) مرد باید خانه را گرم نگه دار
عَن یاسِر الخادم قال: سَمِعتُ الرِضا (علیه السلام): بَنبَغِی لِلمُؤمِنِ اَن یَنقُصَ مِن قُوتِ عِیالِهِ فِی الشِّتآءِ وَ یَزِیدَ فِی وقُودِهِم.
سزاوار است که مؤمن در زمستان از خوراک خانواده اش کم کند، و بر [چوب و زغال و] وسیله گرم کننده آنان بیفزاید.
وسائل الشیعة، ج ۱۵، ص ۲۴۹.
(۱۶) شاد ساختن خانواده
با میوه گرفتن در مناسبات فرخنده
راوی می گوید به آقا امام صادق (علیه السلام) عرض کردم: حق زن بر شوهرش چیست؟ حضرت فرمودند:
وَ لاتَکُونُ فاکِهَةٌ عامَّةٌ اِلّا اَطعَمَ عِیالَهُ مِنها وَ لایَدَعُ اَن یَکُونَ لِلعِیدِ عِندَهُم فَضلٌ فِی الطَّعامِ وَ اَن یسنی لَهُم فِی ذلِکَ شَیءٌ ما لَم یسن لَهُم فِی سآئِرِ الاَیّامِ.
هر میوه ای که همه مردم از آن می خورند، باید به خانواده اش بخوراند و در روزهای عید خوراک آنان را افزایش دهد، و چیزهایی برای آنان فراهم کند که در روزهای دیگر فراهم نمی کرده است .
وسائل الشیعة، ج ۱۵، ص ۲۲۷.
(۱۷) نزدن تهمت و نداشتن سوء ظن به همسر
قال الصادق (علیه السلام): لا تَقذِفُوا نِسآءَکُم فَاِنَّ فِی قَذفِهِنَّ ندامَةً طَوِیلَةً وَ عُقُوبَةً شَدِیدَةً.
به زنان خود تهمت نزنید [و نسبت ناروا ندهید]، زیرا در این کار، [برای شما] پشیمانی طولانی و کیفر سختی خواهد بود.
بحارالانوار، ج ۱۰۳، ص ۲۴۹.
(۱۸) مرد در جایی دور از خانواده نخوابد
قال رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلّم): هَلَکَ بِذِی المُرُوَّةِ اَن یَبِیتَ الرَّجُلُ عَن مَنزِلِهِ بِالمِصرِ الَّذِی فِیهِ اَهلُهُ.
از جوانمردی دور است که [مردی] در شهری که خانواده اش هستند باشد، ولی در غیر خانه خود بخوابد.
وسائل الشیعة، ج ۱۴، ص ۱۲۲.
(۱۹) مرد بی سر و صدا وارد خانه نشود
قال الصادق (علیه السلام): یُسَلِّمُ الرَّجُلُ اِذا دَخَلَ عَلی اَهلِهِ وَ اِذا دَخَلَ یَضرِبُ بِنَعلَیهِ وَ یَتَنَحنَحُ یَصنَعُ ذلِکَ حَتَّی یُؤذِنهُم اَنَّهُ قَد جآءَ حَتَّی لا یَرَی شَیئاً یَکرَهُهُ.
هنگامی که مرد با خانواده اش برخورد می کند، [به آنان] سلام کند و هنگام ورود با صدای کفش و با سرفه کردن، خانواده اش را از آمدن خود با خبر کند، تا اینکه چیزی نبیند که او را ناخوش آید.
بحارالانوار، ج ۷۶، ص ۱۱.
(۲۰) نشستن در کنار همسر
دوست داشتنی تر از اعتکاف
قال رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلّم): جُلُوسُ المَرءِ عِندَ عِیالِهِ اَحَبُّ اِلَی اللهِ تَعالی مِن اعتِکافٍ فِی مَسجِدِی هذا.
نشستن مرد در کنار خانواده اش، نزد خدای بزرگ دوست داشتنی تر از اعتکاف [و نشستن] در این مسجد من است.
میزان الحکمة، ج ۴، ص ۲۸۷.
(۲۱) لقمه در دهان همسر گذاشتن موجب أجر
قال رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلّم): اِنَّ الرَّجُلَ لَیُؤجَرُ فِی رَفعِ اللُّقمَةِ اِلی فِیِّ اِمرَاَتِهِ.
مرد در برابر لقمه ای که در دهان زنش می گذارد پاداش می برد.
المحجة البیضاء، ج ۳، ص ۷۰.
( ۲۲) آب نوشاندن به همسر موجب أجر
قال رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلّم): إذا سَقَى الرجلُ امرَأتَهُ اُجِرَ.
هر گاه مرد به زن خود آبى بنوشاند ، پاداش بَرَد.
کنزالعمال، ۴۴۴۳۵.
( ۲۳) ناتوانی زن و یتیم {را دریابید}
قال رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلّم): اِتَّقُوا اللّه َ فی الضَّعِیفَینِ : الیَتیمِ و المرأةِ ، فإنَّ خِیارَکُم خِیارُکُم لِأهلِهِ.
از خدا درباره دو ناتوان بترسید : یتیم و زن . براستى بهترین شما کسى است که براى خانواده اش بهتر باشد.
بحار الأنوار، ج ۷۹ ص ۲۶۸ ح۵.
(۲۴) مرد به صورت زن نزند و فریاد نکشد
رسول اکرم (صلی الله علیه و آله و سلّم) به یکی از زنان درباره حق زن بر شوهرش فرمود:
حَقُّکِ عَلَیهِ اَن یُطعِمُکِ مِمّا یَأکُلُ وَ یَکسُوکِ مِمّا یَلبَسُ وَ لایَلطِمُ وَ لایَصِیحُ فِی وَجهِکِ.
حق تو بر شوهرت این است که از آنچه خود می خورد به تو غذا دهد، و از آنچه خود می پوشد تو را نیز بپوشاند، و به روی تو سیلی نزند و فریاد نکشد.
مکارم الاخلاق، ص ۲۱۸.
(۲۵) احترام کردن به همسر
موجب مورد احترام خدا شدن
قال الباقر (علیه السلام): اِنَّ اَکرَمَکُم عِندَ اللّه اَشَّدُّکُم اِکراما لِحَلائِلِهِم.
گرامى ترین شما نزد خدا، کسى است که بیشتر به همسر خود احترام بگذارد.
وسایل الشیعه ج ۲۱، ص۳۱۱، ح۲۷۱۵۷.
(۲۶) توفیق بزرگ خدمت به همسر
قال رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلّم): لا یَخدُمُ العِیالَ إلاّ صِدِّیقٌ أو شَهیدٌ أو رَجُلٌ یُرِیدُ اللّه ُ بهِ خَیرَ الدنیا و الآخِرَةِ.
به همسر خود خدمت نکند، مگر صدّیق، یا شهید، یا مردى که خداوند خیر دنیا و آخرتِ او را بخواهد.
بحار الأنوار، ج ۱۰۴ ص ۱۳۲ح۱.
( ۲۷) توفیق و أجر و پاداش عظیم و فراوان
بخاطر خدمت و محبت به همسر
عن عَلِیٍّ(علیه السلام) قَالَ دَخَلَ عَلَیْنَا رَسُولُ اللَّهِ (صلی الله علیه و آله و سلّم) وَ فَاطِمَةُ جَالِسَةٌ عِنْدَ الْقِدْرِ وَ أَنَا أُنَقِّی الْعَدَسَ قَالَ یَا أَبَا الْحَسَنِ قُلْتُ لَبَّیْکَ یَا رَسُولَ اللَّهِ قَالَ اسْمَعْ مِنِّی وَ مَا أَقُولُ إِلَّا مَنْ أَمَرَ رَبِّی
مَا مِنْ رَجُلٍ یُعِینُ امْرَأَتَهُ فِی بَیْتِهَا إِلَّا کَانَ لَهُ بِکُلِّ شَعْرَةٍ عَلَى بَدَنِهِ عِبَادَةُ سَنَةٍ- صِیَامٍ نَهَارُهَا وَ قِیَامٍ لَیْلُهَا
وَ أَعْطَاهُ اللَّهُ تَعَالَى مِنَ الثَّوَابِ مِثْلَ مَا أَعْطَاهُ اللَّهُ الصَّابِرِینَ وَ دَاوُدَ النَّبِیَّ وَ یَعْقُوبَ وَ عِیسَى ع
یَا عَلِیُّ مَنْ کَانَ فِی خِدْمَةِ الْعِیَالِ فِی الْبَیْتِ وَ لَمْ یَأْنَفْ کَتَبَ اللَّهُ تَعَالَى اسْمَهُ فِی دِیوَانِ الشُّهَدَاءِ وَ کَتَبَ اللَّهُ لَهُ بِکُلِّ یَوْمٍ وَ لَیْلَةٍ ثَوَابَ أَلْفِ شَهِیدٍ
وَ کَتَبَ لَهُ بِکُلِّ قَدَمٍ ثَوَابَ حِجَّةٍ وَ عُمْرَةٍ- وَ أَعْطَاهُ اللَّهُ تَعَالَى بِکُلِّ عِرْقٍ فِی جَسَدِهِ مَدِینَةً فِی الْجَنَّةِ
یَا عَلِیُّ سَاعَةٌ فِی خِدْمَةِ الْعِیَالِ خَیْرٌ مِنْ عِبَادَةِ أَلْفِ سَنَةٍ وَ أَلْفِ حَجٍّ وَ أَلْفِ عُمْرَةٍ
وَ خَیْرٌ مِنْ عِتْقِ أَلْفِ رَقَبَةٍ وَ أَلْفِ غَزْوَةٍ وَ أَلْفِ عِیَادَةِ مَرِیضٍ وَ أَلْفِ جُمُعَةٍ وَ أَلْفِ جَنَازَةٍ وَ أَلْفِ جَائِعٍ یُشْبِعُهُمْ وَ أَلْفِ عَارٍ یَکْسُوهُمْ وَ أَلْفِ فَرَسٍ یُوَجِّهُهَا فِی سَبِیلِ اللَّهِ وَ خَیْرٌ لَهُ مِنْ أَلْفِ دِینَارٍ یَتَصَدَّقُ عَلَى الْمَسَاکِینِ
وَ خَیْرٌ لَهُ مِنْ أَنْ یَقْرَأَ التَّوْرَاةَ وَ الْإِنْجِیلَ وَ الزَّبُورَ وَ الْفُرْقَانَ
وَ مِنْ أَلْفِ أَسِیرٍ أَسَرَ فَأَعْتَقَهَا وَ خَیْرٌ لَهُ مِنْ أَلْفِ بَدَنَةٍ یُعْطِی لِلْمَسَاکِینِ
وَ لَا یَخْرُجُ مِنَ الدُّنْیَا حَتَّى یَرَى مَکَانَهُ مِنَ الْجَنَّةِ
یَا عَلِیُّ مَنْ لَمْ یَأْنَفْ مِنْ خِدْمَةِ الْعِیَالِ دَخَلَ الْجَنَّةَ بِغَیْرِ حِسَابٍ
یَا عَلِیُّ خِدْمَةُ الْعِیَالِ کَفَّارَةٌ لِلْکَبَائِرِ- وَ یُطْفِئُ غَضَبَ الرَّبِّ وَ مُهُورُ حُورِ الْعِینِ
وَ یَزِیدُ فِی الْحَسَنَاتِ وَ الدَّرَجَاتِ- یَا عَلِیُّ لَا یَخْدُمُ الْعِیَالَ إِلَّا صِدِّیقٌ أَوْ شَهِیدٌ أَوْ رَجُلٌ یُرِیدُ اللَّهُ بِهِ خَیْرَ الدُّنْیَا وَ الْآخِرَه.
آقا أمیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام) فرمود: روزی در حالى که فاطمه (سلام الله علیها) نزدیک من نشسته بود و من عدس پاک می‌کردم، پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلّم) وارد شدند و فرمودند: ای اباالحسن! عرض کردم لبیک یا رسول اللَّه! فرمود: آنچه می‌گویم بشنو زیرا من هیچ حرفی نمی‌زنم مگر اینکه به امر پروردگار است:
مردى که به زن خود در خانه کمک کند، خدا ثواب یک سال عبادتی را که روزها روزه باشد و شبها به قیام و نماز ایستاده باشد به او می‌دهد.
خداوند ثواب صابران و ثواب یعقوب و داود و عیسی علیهم‌السلام را به او عطا خواهد کرد.
یا على هر که در خانه در خدمت خانواده خود باشد و آن را ننگ نداند خدواند نام او جزو شهدا می‌نویسد و ثواب هزار شهید را در هر روز شب برای او محاسبه می‌کند.
برای هر قدمی که بر می‌دارد ثواب یک حج و عمره می‌نویسد و به هر رگی که در بدن اوست در بهشت شهری به او عنایت می‌کند.
یا على یک ساعت خدمت کردن در خانه از عبادت هزار ساله و هزار حج و هزار عمره بهتر است.
خدمت کردن به عیال از آزاد کردن هزار بنده و هزار جهاد و عیادت هزار بیمار و شرکت در هزار نماز جمعه وشرکت در هزار تشییع جنازه و سیر کردن هزار گرسنه و پوشاندن هزار برهنه گرفتن هزار اسیر در راه خدا بهتر است.
ثواب خدمت کردن به خانواده از هزار دینار صدقه دادن به درویشان بهتر است.
خدمت به عیال از خواندن توریة و انجیل و زبور و قرآن برای او بهتر است و از هزار اسیر که بخرد و آنها را در راه خدا آزاد کند برتر می‌باشد.
برای او از صدقه دادن هزار شتر به نیازمندان بهتر است.
از دنیا بیرون نمی رود مگر اینکه جای خود را در بهشت می‌بیند.
یا على هر کسی خدمت کردن به خانواده خود را ننگ نداند خداوند او را بدون حساب به بهشت داخل می‌کند.
یا على خدمت کردن به عیال کفاره گناهان کبیره است و غضب پروردگار را فرو می‌نشاند و مهریه او حور العین است.
حسنات و درجات را زیاد می‌کند.
یا على خدمت نمی‌کند عیال خود را مگر کسی که صدیق یا شهید باشد یا مردی که می خواهد خدا خیر دنیا و آخرت را به عنایت کند.
جامع الأخبار ص ۱۰۲ إلی ۱۰۳.
(۲۸) مهربانی به همسر موجب ارزشمند شدن
عن زهرا (سلام الله علیها): خِیارُکم اَلیَنُکم مَناکِبَةً وَ اَکرَمُهم لِنِسائِهِم.
بهترین شما کسی است که در برخورد با مردم نرم تر و مهربان تر باشد و ارزشمندترین مردم کسانی هستند که با همسرانشان مهربان و بخشنده اند.
عوالم العلوم و المعارف ج۱۱، ص۹۰۹.
(۲۹) با نگاه {با محبت} به همسر
مستحقّ نگاه {با محبت} خدا شدن
قال رسول الله (صلی الله علیه و آله و سلّم): إنَّ الرَّجُلَ إذا نَظَرَ إلَى امرَأَتِهِ وَنَظَرَت إلَیهِ نَظَرَ اللّه تَعالى إلَیهِما نَظَرَ الرَّحَمَةِ.
وقتى مردى به همسر خود نگاه کند و همسرش به او نگاه کند خداوند بدیده رحمت به آنان نگاه مى کند.
نهج الفصاحه ص ۲۷۸، ح ۶۲۱.
(۳۰) لزوم مهربانی با همسر
الإمام السجاد (علیه السلام): وَ اَمّا حَقُّ الزَّوجَةِ فَاَنْ تَعْلَمَ اَنَّ اللّهَ عَزَّوَجَلَّ جَعَلَها لَکَ سَکَنا وَ اُنْسا فَتَعْلَمَ اَنَّ ذلِکَ نِعْمَةٌ مِنَ اللّهِ عَلَیْکَ فَـتُـکْرِمَها وَ تَرْفُقَ بِها وَ اِنْ کانَ حَقُّکَ اَوجَبَ فَاِنَّ لَها عَلَیْکَ اَنْ تَرْحَمَها.
حق زن این است که بدانى خداوند عزوجل او را مایه آرامش و انس تو قرار داده و این نعمتى از جانب اوست، پس احترامش کن و با او مدارا نما، هر چند حق تو بر او واجبتر است اما این حق اوست که با او مهربان باشى.
من لایحضره الفقیه ج ۲، ص ۶۲۱، ح ۳۲۱۴.
(۳۱) نیکی به همسر موجب زیاد شدن عمر
الإمامُ الصّادقُ (علیه السلام): مَن حَسُنَ بِرُّهُ بِأهلِهِ زادَ اللّه ُ فی عُمُرِهِ.
هر کس به شایستگى در حقّ خانواده اش نیکى کند، خداوند بر عمرش مى افزاید.
کافى ، ج ۸، ص ۲۱۹، ح ۲۶۹.
(۳۲) دو داستان از رفتار عالمان بزرگ با همسر
داستان اول:
رفتار آیةالله حائری شیرازی با همسرش
یکی از چهره‌های معروف مذهبی معاصر و البته فقید آیةالله «محی‌الدین حائری» است. عالمی که ابایی نداشت فیلم و عکس‌هایش از کار در خانه منتشر شود و دیگران ببینند. از پاک کردن سبزی گرفته تا جارو زدن خانه و بازی با نوه‌ها. رابطه خیلی خوبی با همسرش داشت و وقتی دست اجل بین آنها جدایی انداخت غمش را پنهان نکرد. در یک نشست رسمی و بزرگ خبرنگارها برای پوشش برنامه آمدند. برنامه به پایان رسید و قرار شد با بسته‌های خوراکی از آنها پذیرایی کنند به هرکدام یک بسته داده شد اما آیةالله حائری آمد، جلو و گفت: «نفری دو بسته به آنها بدهید. یکی برای خودشان یکی هم برای اهل‌بیتشان. من میدانم بدون اهل‌بیت به آدم چه می‌گذرد.» خبرنگارها کمی که پرس‌وجو کردند، متوجه شدند همسر آیةالله مدتی قبل به رحمت خدا رفته است.
همیشه به شاگردانش و در منبرهای سخنرانی به آقایان تأکید می‌کرد: «مرد باید سختی‌های کار همسرش را در خانه ببیند باید خودش را جای او بگذارد. زن که خدمتکار نیست به قول مولایمان امام علی(علیه السلام) زن گل است. مرد وقتی در خانه کار کند مثل جهاد است. کمک زنش باشد ظرف‌ها را بشوید، خیاطی کند، بچه‌داری و جارو کند. تمام اینها عمل به وظایف شرعی است.»
مرد حرف و عمل بودن را عکس‌هایش ثابت کرده بود. همان عکسی که پایین آن به نقل از خودش نوشته بودند که افتخار می‌کنم در خانه کارکنم و کمک حتی اگر شده یک پرسبزی پاک‌کنم. فیلم‌های مختلفی از آیةالله حائری هست که همبازی بازی کودکانه نوه‌هایش شده و طوری با آنها اُخت گرفته که انگار نه انگار صاحب این عبا و قبا همان مردی است که حرف‌های مذهبی و سیاسی‌اش تکلیف را بر خیلی‌ها روشن کرده.
داستان دوم:
رفتار آیةالله علّامه محمدتقی جعفری با همسرش
چهل سال هم کاروانم رفت
مرد آذری‌زبان خم شد و درِ گوش بانویی که لحظه‌های احتضار را می گذراند، جمله‌ای گفت و پرسید: «جمیله خانم منی حلال الیئیسن؟» به زبان آذری یعنی جمیله خانم من را حلال می‌کنی؟
زن بااینکه نای حرف زند نداشت اما برای آنکه سؤال همسرش را که نگران، چشم دوخته بود به لب‌های او بی‌پاسخ نگذارد به هر زحمتی شده سری تکان داد که یعنی بله آقا! بعد چشم‌های مردی که خیلی‌ها به او لقب فیلسوف معاصر داده‌اند، پر از اشک شد. ازیک‌طرف خوشحال بود همسرش از او راضی بوده و از طرفی چشمانش خیس بود که دیدار به قیامت افتاده. اینها وصف علامه «محمدتقی جعفری» است مردی که سخت‌ترین و پیچیده‌ترین مفاهیم فلسفه و عرفان را با ساده‌ترین و شیرین‌ترین روایت‌ها همه‌فهم می‌کرد تا هم آن دانشجوی فلسفه بهره ببرد هم پیرمرد سبزی‌فروش محله بتواند یک پله به خدا نزدیک‌تر شود.
شخصیت مذهبی و علمی او روشن است و مهمانان بسیاری از چهارگوشه دنیا برای دیدار با او نوبت می‌گرفتند و مشتاق بودند تا حرف‌هایش را بشنوند. از بین خاطرات فرزند علامه درباره رابطه پدر و مادرش شاید بتوان این خاطره را در یک جمله کوتاه چکاند و خلاصه کرد؛ «صمیمیت تا پای مرگ...» جمیله خانم همسر علامه یا همان فیلسوف معاصر به گفته پسرش سواد چندانی نداشته اما همین‌که می‌دیده همسرش مردی است که خیلی‌ها به کارهای علمی، عرفانی و فلسفه او دل‌خوش کرده‌اند و حاصل تحقیق و تألیف‌هایش چراغ راه خیلی‌ها شده خودش را ملزم می‌دانست شرایط خانه را طوری مدیریت و اداره کند که وقت این مرد بزرگ برای خواندن، نوشتن و تدریس باز باشد. بچه‌ها اگر مشکلی و احتیاجی داشتند خودش رفع می‌کرد و همین سبب می‌شد علامه فداکاری‌هایش را ببیند و هرچه می‌گذشت جمیله خانم در چشمش بزرگ‌تر و عزیزتر می‌شد. وداع و بدرقه فیلسوف معاصر با همسرش فقط جدایی مردی از همسرش نیست. همین‌که از حفظ دعای عدلیه را خوانده دهانش را پیش گوش همسرش برده و آن سؤال را پرسیده یعنی مردی به این بزرگی دغدغه‌اش این بوده که همسرش، شریک زندگی‌اش از او راضی است؟ وقتی شام غریبان همسرش از او خواسته بودند سخنرانی کند حتی اگر شده کوتاه، گفته بود: «این زن در زندگی دغدغه‌ای برای من ایجاد نکرد و چهل سال با من هم کاروانی کرد. ما هرروز مهمانان بسیاری داشتیم ولی این خانم لحظه‌ای شکایت نکرد و من از او در پیشگاه خدا طلب عفو می‌کنم.»
پایگاه اینترنتی انهار
